Category Archives: Γνωριζετε οτι…

Είναι ο όρος με τον οποίο περιγράφουμε το σύνολο των προβλημάτων που σχετίζονται με την όραση και την αντίληψη χρωμάτων. Υπάρχουν περιπτώσεις απλές, όπου ο ασθενής δυσκολεύεται στο να διακρίνει τις διαφορετικές αποχρώσεις αλλά και δυσκολότερες όπου δεν μπορεί πχ. να αναγνωρίσει κανένα χρώμα.

Στο πίσω μέρος του ματιού βρίσκεται ο αμφιβληστροειδής, με μέγεθος ενός γραμματοσήμου, ο οποίος περιέχει εκατομμύρια κύτταρα τα οποία είναι ευαίσθητα στο φως. Ορισμένα από τα κύτταρα αυτά ονομάζονται κωνία. Χάρη στα κωνία, τα οποία συνδυάζοντας τα τρία κύρια χρώματα (κόκκινο, μπλε και κίτρινο) σχηματίζουν χιλιάδες άλλα χρώματα, μπορούμε και αντιλαμβανόμαστε τα χρώματα.

Έχει επικρατήσει η άποψη ότι όσοι πάσχουν από δυσχρωματοψία δεν βλέπουν κανένα χρώμα παρά το άσπρο και το μαύρο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όμως, τα άτομα αυτά δυσκολεύονται στο να διακρίνουν τις αποχρώσεις των χρωμάτων.  Εκτιμάται ότι το 8% των ανδρών και μόλις το 1% των γυναικών αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα, τα οποία συνήθως είναι κληρονομικά.

Μία άλλη αιτία εμφάνισης αυτών των προβλημάτων είναι η γήρανση. Με το χρόνο, ο διαυγής φακός του ματιού σκουραίνει ή γίνεται πιο κίτρινος δυσκολεύοντας έτσι τους ηλικιωμένους στο να διακρίνουν τα σκούρα χρώματα. Η δυσχρωματοψία μπορεί επίσης να οφείλεται σε ορισμένες παθήσεις ή τη λήψη ορισμένων φαρμάκων.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για τη δυσχρωματοψία. Εάν πάσχετε από αυτήν, θα πρέπει να αναζητήσετε άλλους τρόπους αναγνώρισης των χρωμάτων. Ορισμένοι ξεχωρίζουν τα χρώματα ανάλογα με το φωτισμό και την τοποθεσία. Κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούν ειδικά γυαλιά που αλλά ζουν την απόχρωσή τους προκειμένου να διακρίνετε τα χρώματα με μεγαλύτερη ευκολία.

Το κριθαράκι είναι ένα κόκκινο, επώδυνο ογκίδιο στην άκρη ή στην εσωτερική πλευρά του βλεφάρου, που ίσως μοιάζει με σπυράκι και προκαλείται από οξεία μόλυνση των σμηγματογόνων αδένων. Συνήθως είναι γεμάτο με πύον και καθώς πρήζεται μειώνει την όραση του ασθενούς καθώς δεν του επιτρέπει να ανοίξει κανονικά το μάτι του. Στις περισσότερες περιπτώσεις το κριθαράκι αντιμετωπίζεται με ζεστές κομπρέσες και χρήση αντιβιοτικών αλοιφών.

Τα μάτια μας είναι κόκκινα από το αλάτι της θάλασσας;

Το καλοκαίρι συμβαίνει πολύ συχνά να κοκκινίζουν τα μάτια μας μετά από το μπάνιο στη θάλασσα ή στην πισίνα. Κοκκίνισμα μπορεί να έχουμε και λόγω, απλά, της υψηλής θερμοκρασίας και των εναλλαγών του επιπέδου υγρασίας (air-condition). Συμβουλεύουμε στις περιπτώσεις αυτές να χρησιμοποιείτε ελεύθερα τεχνητά δάκρυα, ει δυνατόν χωρίς συντηρητικά. Αν η ερυθρότητα επιμένει ή εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα, θα πρέπει να συμβουλευτείτε οφθαλμίατρο.

Μπήκε άμμος στα μάτια μας;
Πολύ ξέπλυμα! Με φυσιολογικό ορό, ή αν δεν υπάρχει, με νερό της βρύσης. Αποφύγετε οπωσδήποτε το τρίψιμο, παρόλο που υπάρχει κνησμός (φαγούρα) εκείνη την ώρα. Ο λόγος είναι ότι ένας μικρός κόκκος άμμου μπορεί με το τρίψιμο να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στον κερατοειδή (το τζαμάκι του ματιού).

Αισθανόμαστε τα μάτια στεγνά μέσα στο αεροπλάνο;
Ναι! Αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλους μας και ειδικά σε ταξίδια που διαρκούν πάνω από μια-δυο ώρες. Καλό είναι, σε κάθε ταξίδι με το αεροπλάνο, να έχουμε μαζί μας τεχνητά δάκρυα –χωρίς συντηρητικά- και να τα χρησιμοποιούμε συχνά. Λέμε χωρίς συντηρητικά, γιατί κάποια τεχνητά δάκρυα, μπορεί να δημιουργήσουν ή ακόμα να επιδεινώσουν την ξηροφθαλμία σε υπερευαίσθητα άτομα!

Όταν είμαστε εκτεθειμένοι  στην ηλιακή ακτινοβολία;
Tα γυαλιά μας πρέπει να είναι απορροφητικά και να ανακόπτουν το 100% της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Το ότι ένα γυαλί είναι σκούρο, δεν σημαίνει ότι είναι και πλήρως απορροφητικό. Αυτό πρέπει να προσέχει κάποιος όταν πρόκειται να αγοράσει γυαλί ηλίου. Ασχέτως πάντως με τα γυαλιά, το πιο «αποδοτικό» ίσως μέσο για να προστατευθεί κανείς από τις βλαβερές ακτίνες του ηλιακού φωτός, είναι το καπέλο. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση των παιδιών, που δύσκολα «ανέχονται» το γυαλί. Ένα κασκέτο θα τα προστάτευε πολύ αποτελεσματικά.

Μάθετε πως να  διακρίνετε πιθανά οφθαλμικά προβλήματα που αφορούν παιδιά και ενήλικες απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις.

1. Εάν έχω όραση 10/10 αποκλείεται να έχω κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Λάθος

Το να διαβάζει κάποιος 10/10 στον οφθαλμολογικό πίνακα, δεν σημαίνει ότι η υγεία των ματιών του είναι άριστη. Για παράδειγμα, δεν φαίνεται εάν η όραση στο ένα μάτι είναι χαμηλότερη ή λιγότερο αποτελεσματική, ούτε εάν υπάρχουν προβλήματα στη λειτουργία της όρασης.

2. Η όραση μαθαίνεται.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Σωστό

Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στο Ινστιτούτο Gessell αποδεικνύουν ότι τα παιδιά δεν γεννιούνται με «τέλεια» όραση. Πρέπει να μάθουν να βλέπουν.

3. Όλα τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να διαβάζουν από ηλικία 6 ετών.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Λάθος

Η οπτική οξύτητα βελτιώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει. Το παιδί που αναπτύσσεται αργά μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα να διαβάζει στην ηλικία των έξι ετών.

4. Η ποιότητα της όρασης είναι κληρονομική. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να την αλλάξεις.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Λάθος

Οι ανάγκες της εποχής μας (διάβασμα, υπολογιστές, τηλεόραση) μπορούν να δημιουργήσουν καταστάσεις μεγάλης έντασης, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν  ακόμα και υγιή μάτια. Επίσης, περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό προβλήματα της όρασης.

5. Προβλήματα στην όραση μπορούν να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση του ατόμου.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Σωστό

Άτομα που έχουν την ικανότητα να πετύχουν, μπορεί να οδηγηθούν σε αλλεπάλληλες αποτυχίες και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση επειδή δεν διαθέτουν την κατάλληλη οπτική ικανότητα όπως π.χ. για το διάβασμα.

6. Η αμβλυωπία δεν διορθώνεται μετά την ηλικία των 7 ετών.
   Σωστό ή Λάθος;

Απάντηση: Λάθος

Οι νευροφυσιολόγοι έχουν αποδείξει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν τίθεται συγκεκριμένο όριο ηλικίας για την αντιμετώπιση της αμβλυωπίας. Σε κάθε ηλικία μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση της οπτικής οξύτητας. Εντούτοις, με την αναβολή αντιμετώπισής του προβλήματος, ο χρόνος της θεραπείας αυξάνεται.

Ο δακρυϊκός αδένας βρίσκεται κάτω από το άνω βλέφαρο και παράγει δάκρυα. Κάθε φορά που ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας το βλέφαρο απλώνει το δάκρυ σε ολόκληρη την επιφάνεια του ματιού και παροχετεύει τα περίσσια δάκρυα μέσω ενός αγωγού (δακρυϊκός πόρος) στη μύτη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο «τρέχει» η μύτη μας όταν κλαίμε.

Όταν ο αδένας αυτός αδυνατεί να παράγει αρκετό δάκρυ προκειμένου να υγράνει το μάτι, τότε η επιφάνεια του ματιού γίνεται πιο στεγνή, ξεραίνεται. Στις περιπτώσεις αυτές λέμε ότι ο ασθενής πάσχει από ξηροφθαλμία. Όταν έχουμε ξηροφθαλμία, έχουμε την αίσθηση ξένου σώματος στα μάτια μας καθώς και αίσθημα καύσου ή πόνου. Η ξηροφθαλμία που προκαλείται από μειωμένη παραγωγή υγρού στο μάτι επηρεάζει αφενός, την πολλαπλώς ωφέλιμη λειτουργία του, αφετέρου δε, την ποιότητα της όρασης.

Τεχνητά δάκρυα και λιπαντικές αλοιφές μπορούν να ελέγξουν την ενόχληση. Το κλείσιμο του αγωγού παροχέτευσης μπορεί να επιτευχθεί προσωρινά με χρήση σιλικονούχων βυσμάτων ή για μια πιο μόνιμη λύση, με χειρουργική επέμβαση.

01.Έχετε μόνο ένα ζευγάρι ματιών. Εάν κάποια στιγμή υποστούν ζημιά, η όρασή σας, ίσως να μην μπορέσει να αποκατασταθεί.
02.Η καλή όραση σάς βοηθά να δουλεύετε και να ασκείστε καλύτερα και ασφαλέστερα. Κι αυτό σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής.
03. Αντίθετα με τα δόντια, συνήθως, τα μάτια σας δεν πονάνε όταν κάτι δεν πάει καλά.
04. Μια οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει πρόωρα σημάδια μιας ενδεχόμενης τύφλωσης που μπορεί να αντιμετωπιστεί.
05. Όσο νωρίτερα διαγνωσθεί το πρόβλημα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα μιας επιτυχούς θεραπείας του. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό σε παιδιά μικρής ηλικίας και σε ηλικιωμένους.
06. Μια οφθαλμολογική εξέταση μπορεί επίσης να αποκαλύψει μια σειρά από άλλα αξιοσημείωτα προβλήματα υγείας, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη κ.λ.π.
07. Μια εξέταση ελέγχει πότε η όρασή σας χρειάζεται να διορθωθεί με γυαλιά.
08. Για τα νεαρά άτομα, η καλή όραση είναι ζωτικής σημασίας για τη μάθηση. Μια οφθαλμολογική εξέταση θα ανιχνεύσει κάθε οπτικό πρόβλημα το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη σχολική απόδοση.
09. Η εξασθένηση της όρασης είναι κάτι που θεωρείται δεδομένο όταν ο άνθρωπος μεγαλώνει. Παρ’ όλα αυτά, μέσω μιας οφθαλμολογικής εξέτασης και θεραπεύοντας τα προβλήματα της όρασης, τα ηλικιωμένα άτομα μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους.
10. Η ανεπαρκής όραση είναι επικίνδυνη. Είστε σίγουροι ότι πληροίτε όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις για να οδηγείτε;

Η επιπεφυκίτιδα είναι από τις πιο συχνές, αλλά θεραπεύσιμες, μολύνσεις που συναντάται τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Πρόκειται για μια φλεγμονή του επιπεφυκότα, δηλ. του ιστού που περιβάλλει το εσωτερικό του βλεφάρου και την επιφάνεια του βολβού.

Η επιπεφυκίτιδα προκαλείται από ιό, βακτηρίδιο ή ουσίες, όπως σαμπουάν, σκόνη, καπνός, χλώριο πισίνας και γενικότερα ουσίες που προκαλούν αλλεργίες. Η επιπεφυκίτιδα από ίωση προκαλείται από βακτηρίδιο το οποίο μεταφέρεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά δεν αποτελεί σημαντικό κίνδυνο εάν διαγνωσθεί έγκαιρα.

Τα συμπτώματα της επιπεφυκίτιδας είναι η ερυθρότητα στο άσπρο του ματιού, αυξημένη έκκριση δακρύων, βλεννώδεις εκκρίσεις στις βλεφαρίδες, κνησμός, αίσθημα καύσου και θαμπή όραση. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά, σε μορφή κολλυρίων, αλοιφές και δισκία.

Γνωρίζετε γιατί δακρύζουν τα μάτια μας;  Πότε το δάκρυσμα είναι φυσιολογικό;

Για να κατανοήσει κανείς τα αίτια που σχετίζονται με τη δακρύρροια, θα πρέπει να μάθει το ρόλο που παίζουν τα δάκρυα και τον τρόπο που παράγονται και «κυλούν» από τα μάτια.

Τα δάκρυα παράγονται συνεχώς και όχι μόνο όταν είμαστε κάτω από συναισθηματική φόρτιση. Δεν βλάπτουν τα μάτια, αλλά αντίθετα τα ωφελούν, αφού με τη χημική τους σύνθεση και τον όγκο τους τα καθαρίζουν και τα προστατεύουν από διάφορες μολύνσεις –χάρη σε μια πρωτεΐνη που περιέχεται στο δακρυϊκό υγρό, τη λυσοζύμη- την ξηρότητα και τους βλαβερούς περιβαλλοντικούς παράγοντες. Συγχρόνως, διευκολύνουν τις κινήσεις των βλεφάρων και λιπαίνουν την πρόσθια επιφάνεια του βολβού. Όταν επιτελέσουν αυτές τις χρήσιμες λειτουργίες, τα δάκρυα παροχετεύονται μέσα από ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα μέσω του δακρυϊκού σάκου και του δακρυϊκού πόρου, προς τη μύτη.

Όμως η αυξητική έκκριση δακρύων μπορεί να είναι μια πρώτη ένδειξη για κάποια πάθηση στα μάτια. Στην πιο απλή μορφή της, η αυξημένη έκκριση δακρύων μπορεί να οφείλεται σε κάτι που μπήκε στο μάτι. Προκειμένου να απομακρυνθεί το ξένο σώμα παράγονται περισσότερα δάκρυα, δημιουργείται δηλαδή μια αντανακλαστική δακρύρροια. Επίσης, αντανακλαστική δακρύρροια μπορεί να εμφανιστεί όταν τα δάκρυα είναι ελαττωματικά, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, όπως συμβαίνει στην ξηροφθαλμία. Στις περιπτώσεις αυτές, το μάτι στεγνώνει, κοκκινίζει και δακρύζει λόγω του ερεθισμού.

Άλλη αιτία δακρύρροιας είναι η δυσλειτουργία της παροχέτευσης των δακρύων προς τη μύτη δηλαδή η απόφραξη του δακρυϊκού πόρου.

Πρόκειται για μια συνηθισμένη πάθηση, η οποία προκαλεί φλεγμονή στα βλέφαρα και που αντιμετωπίζεται δύσκολα λόγω της συχνής επανεμφάνισής της. Υπάρχουν δύο είδη βλεφαρίτιδας:

Η πρόσθια βλεφαρίτιδα εντοπίζεται στην εξωτερική πλευρά του βλεφάρου, στην περιοχή των βλεφαρίδων. Οι δύο πιο συχνές αιτίες που την προκαλούν είναι το βακτηρίδιο του σταφυλόκοκκου και η σμηγματόρροια.

Η οπίσθια βλεφαρίτιδα εντοπίζεται στην εσωτερική πλευρά του βλεφάρου (το υγρό σημείο που ακουμπά στο μάτι) και σχετίζεται με προβλήματα των μειβομιανών σμηγματογόνων αδένων που βρίσκονται σε αυτό το σημείο του ματιού. Υπάρχουν δύο δερματολογικά προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν αυτού του είδους τη βλεφαρίτιδα: η ροδόχρους ακμή και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.

Τα συμπτώματα (και των δύο ειδών βλεφαρίτιδας) είναι η αίσθηση ξένου σώματος στο μάτι, το αίσθημα καύσου, υπερβολική έκκριση δακρύων, κνησμός, ευαισθησία στο φως, κόκκινα και πρησμένα βλέφαρα, θαμπή όραση, ξηροφθαλμία και τσίμπλιασμα των βλεφαρίδων κατά το ξύπνημα.

Η θεραπεία περιλαμβάνει καθαρισμό των βλεφάρων. Με χλιαρές κομπρέσες ο ασθενής πρώτα μαλακώνει το βλέφαρο και στη συνέχεια το καθαρίζει με μια μπατονέτα και με μείγμα νερού και ενός σαμπουάν για μωρά. Στις περιπτώσεις που η βλεφαρίτιδα είναι σοβαρής μορφής χορηγείται φαρμακευτική αγωγή αντιβιοτικών ή στεροϊδών κολλυρίων και χαπιών.

Μάθετε από ποια μέρη αποτελείται το μάτι και ποιες είναι οι λειτουργίες τους.

Πρόσθιος θάλαμος:
Το μπροστινό εσωτερικό τμήμα του οφθαλμού όπου το υδατοειδές υγρό παρέχει τροφή για το μάτι και τους παρακείμενους ιστούς.
Υδατοειδές υγρό:
Διαυγές υγρό σε μορφή νερού που βρίσκεται στο πρόσθιο ημιμόριο του ματιού.
Αιμοφόρα αγγεία:
Σωλήνες (αρτηρίες και φλέβες) που μεταφέρουν αίμα προς και από τον οφθαλμό.
Έσω κανθός:
Μικρό, κόκκινο σημείο στη μέσα άκρη του ματιού που περιέχει αδένες.
Χοριοειδής χιτώνας:
Λεπτή, αιμοφόρα μεμβράνη που βρίσκεται μεταξύ του αμφιβληστροειδούς και του σκληρού χιτώνα. Τροφοδοτεί τον αμφιβληστροειδή με αίμα.
Ακτινωτό σώμα:
Το τμήμα του οφθαλμού που παράγει υδατοειδές υγρό.
Κερατοειδής:
Διαφανής ιστός που καλύπτει το μπροστινό τμήμα του ματιού (το «τζαμάκι» του ματιού).
Ίριδα:
Το χρωματιστό μέρος του ματιού. Η ίριδα ρυθμίζει κατά ένα μέρος την ποσότητα του φωτός που μπαίνει στο μάτι.
Φακός (κρυσταλλοειδής φακός):
Διαφανής μεμβράνη μέσα στο μάτι που εστιάζει τις ακτίνες φωτός στον αμφιβληστροειδή. Όταν θολώσει, λέμε ότι υπάρχει καταρράκτης.
Κάτω βλέφαρο:
Κατώτερο εσωτερικό δέρμα που καλύπτει το μπροστινό τμήμα του ματιού όταν αυτό είναι κλειστό.
Ωχρά κηλίδα:
Το σημείο εστίασης του ματιού που επιτρέπει να βλέπουμε τις λεπτομέρειες ευκρινώς.
Οπτικό νεύρο:
Σύνολο νευρικών ινών που συνδέουν τον αμφιβληστροειδή με τον εγκέφαλο. Το οπτικό νεύρο στέλνει σήματα φωτός, σκότους και χρωμάτων στην περιοχή του εγκεφάλου (οπτικός φλοιός), ο οποίος μετατρέπει τα σήματα σε εικόνες (δηλ. στην όρασή μας).
Οπίσθιος θάλαμος:
Το πίσω εσωτερικό τμήμα του ματιού.
Κόρη:
Το άνοιγμα στη μέση της ίριδας απ’ όπου το φως περνά στο πίσω μέρος του ματιού.
Αμφιβληστροειδής χιτώνας:
Νευρώδης χιτώνας, ευαίσθητος στο φως, στο πίσω μέρος του ματιού. Ο αμφιβληστροειδής αντιλαμβάνεται το φως και δημιουργεί ηλεκτρικά σήματα τα οποία μεταφέρονται στον εγκέφαλο μέσω του οπτικού νεύρου.
Σκληρός χιτώνας:
Η λευκή, εμφανής επιφάνεια του ματιού. Οι μύες που κινούν το μάτι βρίσκονται στον σκληρό χιτώνα.
Ζίννειος ζώνη:
Σειρά ινών που ενώνουν το κυκλικό σώμα του ματιού με τον φακό, κρατώντας τον στην θέση του.
Άνω βλέφαρο:
Ευκίνητο τμήμα δέρματος που καλύπτει το μπροστινό τμήμα του ματιού, συμπεριλαμβανομένου του κερατοειδούς όταν κλείνουμε τα μάτια μας.
Υαλοειδές σώμα:
Διαφανής, τύπου ζελέ ουσία που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού.